Page 204 - Dârülmülk Konya Dergisi 2024 5. Sayı

22, 23, 26, 31, 32, 33, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44,
45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 59, 74,
76, 80, 140, 150, 151 numaralı Konya Şer’iyye
sicillerinde konu bağlamında arama yapılmış
1, 13, 14, 16, 22, 33, 59 ve 151 numaralı olanlarda
beratlarla ilgili hükümlere ulaşılmıştır.

Berat bir memuriyete tayin, bir gelirden tahsis,
bir şeyin kullanılma hakkı, bir imtiyaz veya
muafiyetin verildiğini gösteren ve padişahın
tuğrasını taşıyan belge olup ancak tuğranın
sahibi olan padişahın saltanatı süresince geçerli
olmaktaydı. Beratları ihtiva eden daha çok
1
atamalar ile ilgili sicillerdeki hükümler 1641-
1766 tarihleri arasında kayda geçmiştir.
1641 tarihli karşımıza çıkan ilk hüküm (84-
1) Şeyh Sadreddin Vakfı mütevellî beratıyla
ilgilidir.

Hükümde bu vakfa mütevellî olan Ebûbekir
daha önce bu görevinde iken azl edilmiş ve
yerine İbrahim adlı bir kişi getirilmiştir. Daha
sonra Ebûbekir tekrar bu vakfa mütevellî
olarak atandığı yeni beratıyla bildirilmiştir. 2

1677 tarihli hüküm (258-1) ise Şeyh Sadreddin
Mescidi hitâbet beratıdır. Bu beratlar
Osmanlı Devleti’nde halîfeyi temsîlen hutbe
okuyacak hatiplere verilen bir izin belgesi
yerine geçmektedir. Öyle ki Şeyh Sadreddin-i
Konevî Mescidi’nde hatip olan Ali’nin vefat
etmesi üzerine hitabetin Abdurrahman
Halîfe’ye tevcihi hakkında berat verilmiştir.
IV. Mehmed’e ait bu beratla ilgili hükümde
bu camide hatip olup gerekli hizmetlerini
yerine getirdikten sonra bundan önce hatip
olanlar vazifesini ne minvâl üzere mutasarrıf

1 Mübahat S. Kütükoğlu, “Berat”, DİA, V, 472.
Sadreddin-i Konevî 2 Leyla Özpolat, 1 Numaralı Konya Şer’iye Sicili (970–1019 /
Kütüphanesi’ndeki 1563–1610): Değerlendirme ve Transkripsiyon, Selçuk Üniver-
kitapları listesi-1 sitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016, s. 93.

202