Page 74 - Dârülmülk Konya Dergisi 2024 6. Sayı

Atı Üzerinde Seri Ok Atan
Sultan: IV. Rükneddin
Kılıçarslan ve Konya Darplı
Dirhemi

Hicri 648 (M.1251) yılında
Sivas’ta Sultan IV. Rükneddin
Kılıçarslan adına basılan bu
dirhemde sultan atının üzerinde
ve savaş meydanında seri ok
atarken tasvir edilmiş. Atın
kuyruğunun düğümlü olması
da savaş halinde olunduğunu
gösteren eski bir Türk adeti.
ne yazık ki bilinmemektedir. Tabi bu bilgi da teslis inancını taşıyan Anadolu’daki en
ileride yapılacak muhtemel nümizmatik büyük rakip Bizans ile yerel Ermeni ve Haçlı

keşifleri ile değişebilir. Anadolu Selçuklu unsurlarına da bir mesaj niteliği taşıyordu.
döneminden günümüze ulaşan en erken sikke; Yine sikkenin ön yüzünde “İmam” olarak
I. Rükneddin Mesud (M. 1116-1155) dönemine kabul edilen ve adı anılan “El-İmam El-
aittir. Rükneddin Mesud’a ait bu tarihsiz ve Nasırlidinillah” Bağdat’taki Abbasi halifesine
darp yersiz ilk sikkelerde cepheden bakan olan bağlılık vurgulanıyor, böylece Mısır
bir Bizans imparatoru tasviri dikkat çeker. ve Filistin’deki Fatımiler ile İran ve Irak
Konya darphanesinde basılan ve bilinen en coğrafyalarındaki Şii unsurlara da meydan
erken Anadolu Selçuklu sikkesi ise Sultan II. okunmuş oluyordu. Gerçekten de Anadolu
Kılıç Arslan dönemine (M. 1115-1192) aittir. Selçuklu Devletleri’nin Haçlılarla yaptıkları
II. Kılıç Arslan adına Hicri 573 (M.1177) mücadele Anadolu’da İslâm’ın tutunabilmesi
tarihinde basılan ve dinar adı verilen altın adına son derece stratejik bir öneme sahipti.
sikke Konya darp adıyla bilinen en erken Konya’da basılan Sultan II. Süleyman bin
örnektir. Sultan adına basılan ve dirhem adı Kılıçarslan’ın altın ve gümüş sikkelerinde
verilen gümüş sikkelerin ön yüzünde “El- dikkat çeken ve özellikle Bizans ve Haçlı
imam Lâ İlâhe İlla’llah vahdehu lâ şerike güçlerine meydan okuma niteliğindeki bir
leh El-Nasır lidinillah Emirü’l mü’minin, diğer ibare ise Kuran’ı Kerim Tevbe Suresi’nin
etrafında duribe haze’d -dinar bi-Konya”, 33. Ayeti’dir. Mealen, “O Allah’a ortak koşanlar
arka yüzünde ise “Muhammed Resulu’llah hoşlanmasalar bile dinini, bütün dinlere
Salla’llahü aleyh, Es-Sultanü’l-Muazzam Kılıç üstün kılmak için, peygamberini hidayetle
Arslan, etrafında sene ehad ve semanin ve ve hak dinle gönderendir” anlamına gelen bu
hamsemie.” İbarelerine yer verilmişti. Sikkede ayet Anadolu’da basılan Türk İslâm sikkeleri
yer verilen ve “Allah’tan başka ilah yoktur. O içerisinde sadece Anadolu Selçukluları
birdir ve ortağı yoktur. Muhammed Allah’ın tarafından sikkelere nakşedilmiştir.
elçisidir” anlamına gelen bu ibareler hem II. Kılıç Arslan’ın ardından, I. Keyhüsrev,
Sünni İslâm dünyasına Anadolu Selçuklu II. Süleymanşah, I. Keykavus, I. Keykubad,
Devleti’nin akidesini duyuruyor ve bir taraftan II. Keyhüsrev, II. Keykavus, 3 Kardeşler (II.

72