Page 71 - Dârülmülk Konya Dergisi 2024 6. Sayı
P. 71

ANADOLU SELÇUKLU


             SİKKELERİNİN İZİNDE







             HASAN MERT KAYA





             12. ve 13. yüzyıllarda Anadolu sikke         Büyük Selçuklular bir potada sentezlemişti.
             kültürüne Selçuklu damgası vurulmuştur.      Asya, İran ve Maveraünnehir coğrafyasının
             Selçuklular Orta Asya’dan İran, Irak ve Suriye   kültür mirasını Anadolu’nun kadim estetik
             topraklarına uzanan geniş bir coğrafyada     ve sanat değerleri ile harmanlayıp yaklaşık iki
             hüküm sürdü. Asya’dan Anadolu topraklarına   yüz yıl süren muhteşem bir Anadolu rönesansı
             inen Türk boyları içinde devlet teşkilatı ve   yaşatan Anadolu Selçuklularının ardında
             yönetim kabiliyeti bakımından en tecrübeli   işte bu gelenekli miras vardı. Bu dönem
             boylardan biri olan Selçuklu Türkleri oldukça   Anadolu’nun en renkli, kültürel etkileşimin
             karmaşık bir toplumsal yapı ile karşılaştı. Bir   en yüksek olduğu bir dönemdir. Selçuklular
             taraftan Bizans’ın zayıflayan siyasi otoritesi   kelimenin tam anlamıyla Anadolu’da Türk
             bir avantaj oluştururken, diğer taraftan Arap,   İslâm ve antik dönem bakiyesi sanatların
             Süryani, Kürt, Türkmen, Ermeni, Rum, Gürcü  buluşmasını sağladı. Diyar-ı Rum olarak
             ve hatta Latin kökenli halkların karışımından   bilinen Anadolu coğrafyasına da hâkim olan
             oluşan bir yapıyı kontrol etmenin güçlüğü    Türkiye Selçuklularının ilk başkenti, oldukça
             söz konusuydu. Bu çok parçalı ve karmaşık    batıda olan İznik şehriydi. Avrupa’dan sel gibi
             düzen içerisinden tüm Anadolu’ya egemen      gelen Haçlı ordularının etkisiyle İznik’ten
             bir Türk otoritesinin temeli kesinlikle      Konya’ya taşınan başkent Anadolu’da
             Anadolu Selçukluları tarafından atılmıştı.   Selçukluların yeni idare merkezi oldu.
             Öte yandan Selçuklular Anadolu’nun zengin    Konya’nın başkent olarak seçilmesinin ana
             kültür dünyasına da saygı ve ilgi duyan bir   nedenlerinden birisi merkezi konumu ile dört
             anlayış geliştirdi. Anadolu Selçuklu dünyasının   tarafı geniş bir sahası ve ordu için elverişli
             dinamiklerini kavrayabilmek için doğal       tepesinin bulunması ve su kaynakları açısından
             olarak Büyük Selçuklu Devleti’nin dünyasını   zengin olmasıydı. Böylece hayvancılıkla
             aralamak gerek. İslâm’ı kabul eden Türkler   uğraşan Selçuklu Türkleri için de uygun bir yer
             arasında en büyük ve en etkili siyasi unsur   bulunmuş oluyordu.
             olarak öne çıkan Büyük Selçuklu Devleti      Anadolu Selçuklularının basmış oldukları
             Horasan toprakları ile İran, Irak, Suriye,   altın, gümüş ve bakır sikkeler İslâm ve
             Harezm diyarı ve Doğu Anadolu topraklarında   Türk sikkeleri arasında -İlhanlı sikkeleri ile
             hakimiyet elde etmişti. Orta Asya menşeli    beraber- en ihtişamlı ve en estetik sikkeler
             kendi kültür değerleri ile Hint, İran, Arap   oldu. Selçuklu sikkelerinde; süvari, savaşçı, at
             ve sair Hristiyan unsurların kültürlerini ilkin
                                                          üzerinde avcı sahnesi, güneş ve aslan motifi







                                                        69
   66   67   68   69   70   71   72   73   74   75   76