Page 10 - Dârülmülk Konya Dergisi 2025 8. Sayı
P. 10
Konya Sırçalı İslam şehir medeniyetinin eğitimli ve yüksek medreselerinin en önemli insan kaynağı
Medrese 1242. kültürlü temsilcileri olan ulemâ, XIII. ve Selçuklu ve beylikler döneminin medrese
XIV. yüzyıl boyunca Anadolu’da ortaya muhitleri olmuştur. Sultan Yıldırım Bayezid
çıkan bütün siyasi teşekküllere şekil veren döneminde bile Osmanlı medreselerinin
başlıca güçtü. Sultan ve beylerin idari, siyasi kadrolarını Anadolu’nun eski kültür
ve mali işlerini yürüten ve devleti yöneten merkezleri arasında yer alan Konya, Kütahya,
bu kültürlü tabaka, sahip oldukları yönetim Manisa, Kastamonu gibi şehirlerden
bilgisini ve idari kabiliyetleri medrese yetişen müderrisler işgal etmekteydi. Bu
sistemine borçluydu. Medrese kökenli dönemde Şakâyık-ı Nu‘mâniyye’nin kayıtlarına
bürokratlar Selçuklu, İlhanlı ve beylikler göre Osmanlı medreselerinde görevli 19
geleneğinin Osmanlılara aktarılmasında müderristen sekizi Selçuklu kültür merkezleri
da önemli roller üstlenmişlerdir. İslam olan şehirlerden Osmanlı sahasına gelmişlerdi.
dünyasındaki bilgi birikimini ve bürokrasi XIII. yüzyılın ortalarına doğru İlhanlı
geleneklerini Osmanlılara aktaran kurumlar hâkimiyetine giren Selçuklular ile onların
medreseler olmuştur. XIV. yüzyıl Osmanlı Konya’daki halefleri olan Karamanlılar,
idari teşekküllerinin ortaya çıkışında da Osmanlı medrese sisteminin teşekkülünde
medrese sistemi geniş ölçüde etkili olmuş ve önemli bir yere sahiptir. Osmanlılarda ilk
Osmanlı müderrisleri, Osmanlı Beyliği’nin kadı ve müderrislerin Konya ve Karaman
kuruluşundan itibaren Osmanlı bürokrasisinin ilim ve tasavvuf muhitleriyle sıkı bir
gelişiminde çok önemli katkılar sağlamıştır. işbirliği halinde olduğu bilinmektedir.
Orhan Gazi’den (ö. 763/1362) Sultan Yıldırım İznik’te kurulan ilk Osmanlı medresesinin
Bayezid’e (ö. 805/1403) kadar Osmanlı
8
