Page 90 - Dârülmülk Konya Dergisi 2023 3. Sayı

SULTAN II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİ’NDE

KONYA’DA İMAR FAALİYETLERİ

AHMET HAMDİ BÜLBÜL

Sultan II. Abdülhamid döneminde askeriye, getirdi. Batılı yaşam tarzına uygun geniş yol ve
adliye, maliye, eğitim, ticaret, bayındırlık, caddeler, meydanlar, hükümet konakları, redif
madencilik, tarım, vakıf, belediye, telgraf, daireleri, karakollar, tren istasyonları, saat
ulaşım vs. gibi konularda yapılan faaliyetlerin kuleleri ve sanayi yapılarının geleneksel şehir
ve meydana getirilen eserlerin bir dökümü dokusuna entegre olmaya başladığı görülür.
“Tebrikname-i Milli” adı altında Sultan’ın Sultan II. Abdülhamid döneminde eğitime
1
cülusunun ve hilafetinin 25. yılı sene-i yönelik imar faaliyetleri ile de geniş
devriyesinde (1876-1900) hazırlanan “Malumat:” Osmanlı coğrafyasında büyük bir atılım
isimli Tahir Bey Matbaası’nda basılan kitapta gerçekleştirilmiştir. Sultan, ülke sathına
ana başlıklar altında verilmiştir. İnşa ve ihyaların yayılmış olan kendine ait pek çok araziye
yer aldığı bu yayında; 1876-1900 yılları arasında ilköğretim düzeyinde eğitim veren birçok
1442 adet cami; 124 medrese, 136 Tekke ve ibtidai mektebi inşa ettirerek Müslüman
zaviye, 126 imaret, 197 türbe ve kabristan, 90 halkın okur-yazar oranını yükseltmeye
çeşme ve sebil, 466 suyolu, 37 muvakkithane, çalışmıştır. Bunun yanında hemen hemen
29 kütüphane, 168 mektep, 108 akarat-ı bütün vilayetlerde ve sancaklarda rüştiyeler
vakfiye, 97 meşruta, 30 hastahane, 995 cami ve kurdurdu. II. Abdülhamid’in eğitim kurumları
hayratların mefruşatı ile ilgili tamir ve inşaat içinde idadiler eğitim politikaları nedeniyle
için 31.064.543 masraf yapıldığı , 150 maden daha az inşa edilmiştir. Bunda finansal
2
ocağının da işletmeye açıldığı belirtilmiştir. sorunların yanı sıra rüştiye mezunlarının kolay
3
Sultan’ın iktidara geldiği 1876 tarihinden 1893 iş bulmasının etkili olduğu söylenebilir. Sultan
tarihine kadar olan dönemine kadar kendi şahsi II.Abdülhamid döneminde diğer Osmanlı
hazinesinden yaptığı harcamalar da bir defterde vilayetlerinde olduğu gibi Konya’da ahalinin
4
kayıt altına alınmıştır.
ihtiyaçlarına göre bir program dâhilinde
5
Osmanlı’da Tanzimat’la başlayan merkezi ıslahat ve imar çalışmaları yapılmıştır .
yapılanma, yeni yapı türlerini de beraberinde
19. Yüzyılda Konya
1 Tebrikname-i Milli, Cülus-i meyamin-i menüshilafetpenah-ı azamının
yirmi beşinci devr-i kudsisi, Malumat: Tahir Bey Matbaasında tertip ve tahrir Konya, 19. yüzyılda, Karaman Eyaletinin
edilmiştir. İstanbul H.1318/M.1901. merkezi durumundadır. Tanzimat’la birlikte
2 Tebrikname-i Milli, a.g.e., s.125.
3 Tebrikname-i Milli, a.g.e., s.110.
4 BOA., Y.MTV., 80/166, H. 23.01.1311/M. 06 Ağustos 1891. 5 BOA., Y.PRK.UM., 3/30, H.17.10.1297/M.22 Eylül 1880.

89