Page 155 - Dârülmülk Konya Dergisi 2025 8. Sayı

ANADOLU’NUN İBN SÎNÂ’SI HACI

PAŞA KONEVÎ VE TIP ÇALIŞMALARI

AHMET GÖKSU

Konya, Kâhire, Aydın... Molla Fenâri, Şeyh birlikte ders aldığı arasında daha sonra
Bedreddin, Mübârekşah, Ekmeleddin Osmanlı’nın ilk şeyhülislâmı olacak Molla
Bâbertî... Karamanoğulları, Memlükler, Fenârî (ö. 1431), başlattığı isyanla birlikte
Aydınoğulları, Osmanlılar... Tefsir, Tasavvuf, erken dönem Osmanlı’nın en tartışmalı
Tababet... karakterlerinden biri olan Şeyh Bedreddin,
Şerhu’l-Mevâkıf yazarı olacak olan Seyyid
Tüm bu şehirler, isimler, devletler ve ilimler
bir şahısta birleşecek olsa kuşkusuz bu kişi Şerîf Cürcânî, meşhur İskendernâme’nin
Hacı Paşa olur. XIV. yüzyılın ortalarına doğru yazarı Ahmedî gibi isimler olması onun
Konya’da dünyaya gelip uzun, hareketli ve biyografisini daha da ilginç kılar. Hocaları
bereketli bir hayat geçirdikten sonra XV. da ders arkadaşları kadar dikkat çekicidir:
yüzyılın ilk çeyreğinde ikinci vatanı olan Bayburt’tan Kahire’ye gelen Ekmeleddin
Aydınoğlu diyarında, Birgi’de vefat eder. Bu Bâbertî’den, Kutbuddin Râzî’nin öğrencisi
yazıda Hacı Paşa’nın kısaca hayatı ve tıp olan Mübarekşah ve niceleri…
alanında vermiş olduğu eserler ele alınacaktır. Mısır’daki ikinci dönemi ise daha çok tıbbi
Hacı Paşa, Celâleddin Hızır, Hacı Paşa Aydınî, ilimlerle ilgilendiği dönemdir. Rivayete göre
Hacı Paşa Konyevî ya da tam künyesiyle bir ara ağır bir şekilde hastalanan Hacı Paşa
Calaleddin Hızır b. Hoca Ali b. Murad bu dönemde hekimlerle irtibat kurar. Bu
b. Hoca Ali b. Hüsameddin el-Hattab el- irtibat neticesinde hekimliğe karşı bir meyil
Konevî el-Felekabâdî el-Aydınî 1334 yılında oluşur. Sonrasında fenni ve tıbbi ilimleri
Konya’da dünyaya gözlerini açar. İlk tahsilini öğrenir devamında, bu alanda eserler verir.
Konya’da yaptıktan sonra devrin en önemli Taşköprülüzâde eş-Şakâiku’n-Nu’mâniyye’de
ilim merkezlerini barındıran Memlük diyarına şöyle aktarır:
gider. Bundan sonra onun hayatını ikiye “Molla Fenârî, Ahmedî, Hacı Paşa bir gün
ayırabiliriz: Mısır dönemi ve Anadolu dönemi. hep beraber tasavvuf şeyhlerinden birinin
makamına ziyarete gittiler. Bu zât onlara
bakarak Ahmedî Efendi’ye, “Sen zamanını
Mısır şiirle harcayacaksın.”, Hacı Paşa’ya, “Sen

Mısır dönemini ikiye ayırabiliriz. İlk dönemde ömrün boyunca tıp ilmiyle uğraşacaksın.”,
daha dini ve naklî ilimlerle iştigal eder. Hacı Molla Fenârî’ye ise, “Sen de din ve dünya ile
Paşa Kahire’deki Emir Şeyhu hankahında, ilim ve takva liderliğini bir araya getireceksin.”

153