Page 159 - Dârülmülk Konya Dergisi 2025 8. Sayı

bu gerçeği idrak ettikten sonra tıbbi ilimlerde içecekler ve ilaçlardan, üçüncü babında ise
ilerlemeye başladığını ifade eder. Mısır’da, hastalıkların sebeplerinden ve belirtilerinde
Kahire’de teorik ve pratik tıbba dair yaptığı bahseder.
çalışmalardan bahseder. Bu gayreti sayesinde Eserin başında Hacı Paşa şunları söyler:
tıp ilminde belli bir mertebeye ulaşır ve
kuşatıcı, tamamlayıcı bir eser meydana “İnsanlara faydalı olanın en hayırlı insan
getirmek ister. Bunu başardığını da iddia olduğunu bildiğim için, tıp ilminden özet
eder. Bu başarıda pay sahibi olan hocaları İbn bir kitap yazmaya karar verdim. Sağlığı
Şevbekî ve Şeyh Cemaleddin’i hayırla yâd eder. koruma yöntemlerini ve sıkça görülen
En nihayetinde tüm çabasını dünya ve ahirette hastalıkların nedenlerini, belirtilerini ve
kendisine azık elde etmek ve Allah’ın rızasını tedavilerini açıklayacağım. Böylece, bir yerde
kazanmak olarak belirtir. hekim bulunmasa bile, bu özet eserle amel
edebilirler.
Kitap temel olarak dört makale olarak
hazırlanmakla beraber, makaleler, talimlere; Bu kitaba Muntahabu Şifâ adını verdim ki,
talimler, rükünlere ayrılacak şekilde sistemli hastalıkların teşhisi ve tedavi yolu kolay olsun.
ve tafsilatlı bir yapısı vardır. Birinci makale, Umuyorum ki birçok insan faydalanacak ve
teorik ve pratik külliyat üzerinedir. İkinci beni dualarında unutmayacaklar. Bu kitabı üç
makale, yiyecekler, içecekler, basit ve bileşik bölüme ayırdım.”
ilaçlara dairdir. Üçüncü makalede baştan Farklı nüshalar incelendiğinde başlangıç
ayağa kadar her bir organın hastalıkları, bu Teshîl’deki gibi olduğu görülür. Fakat bu
hastalıkların sebepleri, belirtileri ve ilaçları iki metin birbirinden ayrı olup, Muntahâb
konu edilir. Dördüncü makalede ise bütün Teshîl’den daha mufassaldır.
vücuda şamil olan hastalıklardan bahsedilir.
Eserin sonuna veba zamanında yakut Kitâbu’s-Saʿâde ve’l-İkbâl: Ayasuluk’ta
taşımanın faydası, ölü bedenleri korumak için 1398 yılında Arapça olarak telif edilmiştir. el-
tahnit gibi ilginç bazı ilginç konularla biter. Kummiyyu’l-Celâlî ve Kunnâşetu’l-Celâl diye de
bilinir. Kısa ve ebatları küçük bir kitap ya da
Bu eserin en bariz vasfı, bilgilerin hem kitapçıktır. Diğer kısa eserlerinde olduğu gibi
oldukça açık ve öz bir biçimde verilmesi Şifâʾu’l-eskâm ve diğer hacimli eserlerinden
hem de oldukça kapsamlı olmasıdır. istifade ile üretilmiştir. Dört kısımdan
Bundan mütevellit eserin sadece İstanbul meydana gelir. Yine diğer eserlerinde olduğu
kütüphanelerinde değil Mısır ve Hindistan’da gibi ilk kısım teorik ve pratik tıbbın külli
da birçok nüshası mevcuttur. kaideleri; ikici kısım yiyecekler, içecekler,
Muntahabu Şifâi’l-Eskâm: Şimdiye kadar basit-biletiş ilaçlar; üçüncü kısım organlara
saymış olduğumuz ve Arapça olarak telif arız olan hastalıklar ve son kısım tüm bedene
ettiği eserlerden yararlanılarak Türkçe olarak tesir eden hastalıklar, bunları sebepleri,
hazırlanmış bir eserdir. Üç baptan oluşur. belirtileri ve tedavileri üzerinedir. On altıncı
Diğer eserlerinde mevcut olan nizama benzer yüzyılında başında bu eserin bir Türkçe
şekilde eserin birinci bâbında tıbbın teorik ve tercümesi mevcuttur.
pratik kısmından, ikinci bâbında yiyecekler,

157