Page 37 - Dârülmülk Konya Dergisi 2024 5. Sayı

fassında, Şit fassında ya da diğer bir şekilde yorumluyor. Yine sonra felsefeyle ilgileniyor.
faslarda ana konuları takip bazen Konevî birtakım bilgileri Sadreddin-i Konevî’nin de
ediyor ama o konular hakkında ilk kez kendisinin söylediğini döneminin yaygın eğitim
uzun uzadıya açıklamalar de belirtiyor. Birçok konuda anlayışı bakımından din
yapmıyor ya da onları takip aslında Fusûsu’l-Hikem’in ilimleriyle başladığını
eden bir yaklaşım ortaya derinliğine ulaşmıyor, daha varsayabiliriz, daha sonra
koymuyor. Bazı konularda yüzeysel kalıyor. Dolayısıyla metafizik okumaya yöneldiğini
Fükûk, Fusûsu’l-Hikem’e göre Fükûk, Fusûsu’l-Hikem’e bir görüyoruz. Okuduğu metafizik
daha yüzeysel ve basit kalıyor, yön vermiyor ve Fusûsu’l- eserler nedir? Atıf yaptığı
bir tür okuma notları gibi Hikem perspektifimizi kitaplar İbn Sînâ’nın esas
ortaya çıkıyor. Fusûsu’l-Hikem’le şekillendirmiyor. metinleri değil Ta‘lîkāt gibi
mukayese edildiğinde çok daha tâlî metinler. Ta‘lîkāt’a çok
güçlü bir metin değil. Fükûk, atıf yapıyor mesela. Bu çok iyi
okuma notları gibi görülebilir. Konevî eserlerinin çoğunu bir şey değil, Konevî açısından
Dolayısıyla teknik anlamıyla İbnü’l-Arabî’nin vefatından talihsiz bir durum. Bu çapta bir
bir şerh değil. Ama Fusûsu’l- sonra kaleme alıyor. Bu düşünürün İbn Sînâ’yı Ta‘lîkāt
Hikem’in o dönem içerisinde konuda sizce bilinçli bir üzerinden takip etmesi bir
bir anlaşılma sorunu olduğu tercihte mi bulundu? talihsizliktir. Konevî, Metafizik’i
görülüyor. Konevî, talebelerinin Bu, yaşıyla ilgili bir durum. pek okumamış gibi görünüyor,
veya arkadaşlarının isteği Sadreddin-i Konevî, İbnü’l- yine fizik külliyâtını, mantık
üzerine bunu yazıyor. O Arabî’nin vefatında bildiğimiz külliyâtını ya da diğer eserlerine
dönemde nasıl olduğunu, Füsûs kadarıyla otuzlu yaşlarda. çok hâkim değil gibi görünüyor.
okurlarken Fükûk’tan yararlanıp Konevî, -Konevî’nin hayatıyla Ayrıca Konevî’nin İhvân-ı
yararlanmadıklarını ya da iki ilgili çok fazla bilgim yok, Safâ’ya da atıfta bulunması
eseri birlikte yan yana okuyup araştırmalarım hayatına çok iyi bir şey değil. Özellikle
okumadıklarını tam bilmiyoruz. yönelik olmadı, belki benden doğa bilimleri, mûsikî ve çeşitli
Ama şerh şöyle bir şeydir, şerhi sonraki araştırmacılar bilimlerdeki referansı İhvân-ı
okuduğunuzda aslında metni hayatını ayrıntılı olarak Safâ gibi gözüküyor, bu da çok
okumuş olursunuz. Fakat Fükûk çalışırlar- Nasîrüddin-i Tûsî iyi bir durum değil. Dolayısıyla
böyle bir kitap değil, yani ile yazışmalarında gençliğinin Tûsî ile yazışmalarında dile
Fükûk okurken Füsûs’u okumuş başlarında felsefeyle meşgul getirdiği sorular hakkında
olmuyorsunuz. Ayrıca bazı olduğunu ve Gazzâlî’ye benzer bu sorulara felsefe bir cevap
konularda da Konevî’nin İbnü’l- şekilde bu ilmin yetersizliğini veremiyor demesi, aslında
Arabî’nin genel görüşlerine pek gördüğünü söylüyor. Gerçi felsefeyi çok iyi okumadığını
dikkat etmeyen yaklaşımları Konevî’nin durumu tam olarak gösterebilecek açıklamalar.
var. Örneğin Musa-Hızır Gazzâlî’ye benzemez, çünkü Konevî böyle bir arka plandan
kıssasını İbnü’l-Arabî’den farklı Gazzâlî din ilimleriyle başlayıp gelerek daha sonra tasavvufa

35