Page 123 - Dârülmülk Konya Dergisi 2024 6. Sayı
P. 123

SELÇUKLU KONYASINDA


             ULEMA AİLELERİ







             RAUF KAHRAMAN ÜRKMEZ






             Selçuklular 11-14. yüzyıllarda Orta Asya     desteklenen medreselerin kurulduğu gerek
             ve Orta Doğu’yu içine alan oldukça geniş     buralarda yetişen gerekse dışarıdan gelen
             bir sahada egemenlik kurmuşlar, siyasi       âlimlerce muhtelif disiplinlerde yürütülen
             ve askerî arenadaki başarılarına paralel     tedris, telif, şerh vb. çalışmalarla ilmî hayatın
             biçimde bilim, düşünce ve sanat alanlarında   hızla gelişmeye başladığı göze çarpmaktadır.
             da önemli atılımlar gerçekleştirerek İslam   Biz de aşağıdaki satırlarda Selçuklu
             medeniyetini daha ileri boyutlara ve         Konya’sının sosyokültürel ve entelektüel
             yeni ufuklara taşımışlardır. Abideleri ve    yapısını biçimlendiren ve besleyen iki önemli
             kitabeleriyle Anadolu şehirleri de Selçuklu   ulema ailesine değineceğiz.
             izlerinin hayranlıkla takip edilebildiği geniş
             kültür coğrafyasının başlıca merkezlerini
             oluşturmaktadır. Zira Müslüman Türklerce     Mecdüddin İshak b. Muhammed
             Anadolu’nun fethi ve iskânı ilim, hikmet ve   er-Rûmî ve Ailesi
             müsamahayla harmanlanan kalıcı bir imar
             ve ihya hareketidir. Öyle ki Haçlı seferleri   Muhyiddin İbnü’l-Arabî’nin (ö. 1240) yakın
             ve Moğol istilası gibi iki büyük meydan      dostu ve bu büyük sufi düşünürün başlıca
             okumanın yol açtığı tüm ciddi sarsıntılara   temsilcisi Sadreddin-i Konevî’nin (ö. 1274)
             rağmen varlığını sürdürmeyi başaran bu       babası olan Mecdüddin İshak; ilmî kişiliği,
             hareket, Türkiye Selçuklularından sonra      ilişkileri ve üstlendiği bürokratik görevlerle
             Osmanlılarca sürdürülecek ve günümüze        (şehzade hocalığı, danışmanlık, elçilik) Türkiye
             değin uzanan izler bırakacaktır. 11. yüzyılın   Selçukluları tarihine damgasını vurmuş bir
             sonlarından itibaren Türkiye Selçuklularına   simadır. Gerek bu duruma gerekse dönemin ilmî
             başkentlik yapmaya başlayan Konya da         ve edebî kaynaklarında kendisinden övgüyle söz
             dönemin önemli ilim/irfan merkezlerinden     edilmesine rağmen, soyu ve öğrenimiyle ilgili
             biridir. Nitekim Sivas, Kayseri, Tokat,      bilgilerimiz son derece sınırlıdır.
             Malatya, Kastamonu vb. Selçuklu              Mecdüddin İshak’ın Endülüslü olduğuna
             Anadolusunun öne çıkan şehirlerinde olduğu   dair çeşitli görüşler ileri sürülmüşse de bu
             gibi, Dârülmülk Konya’da da zengin vakıflarla







                                                        121
   118   119   120   121   122   123   124   125   126   127   128