Page 123 - Dârülmülk Konya Dergisi 2024 6. Sayı

SELÇUKLU KONYASINDA

ULEMA AİLELERİ

RAUF KAHRAMAN ÜRKMEZ

Selçuklular 11-14. yüzyıllarda Orta Asya desteklenen medreselerin kurulduğu gerek
ve Orta Doğu’yu içine alan oldukça geniş buralarda yetişen gerekse dışarıdan gelen
bir sahada egemenlik kurmuşlar, siyasi âlimlerce muhtelif disiplinlerde yürütülen
ve askerî arenadaki başarılarına paralel tedris, telif, şerh vb. çalışmalarla ilmî hayatın
biçimde bilim, düşünce ve sanat alanlarında hızla gelişmeye başladığı göze çarpmaktadır.
da önemli atılımlar gerçekleştirerek İslam Biz de aşağıdaki satırlarda Selçuklu
medeniyetini daha ileri boyutlara ve Konya’sının sosyokültürel ve entelektüel
yeni ufuklara taşımışlardır. Abideleri ve yapısını biçimlendiren ve besleyen iki önemli
kitabeleriyle Anadolu şehirleri de Selçuklu ulema ailesine değineceğiz.
izlerinin hayranlıkla takip edilebildiği geniş
kültür coğrafyasının başlıca merkezlerini
oluşturmaktadır. Zira Müslüman Türklerce Mecdüddin İshak b. Muhammed
Anadolu’nun fethi ve iskânı ilim, hikmet ve er-Rûmî ve Ailesi
müsamahayla harmanlanan kalıcı bir imar
ve ihya hareketidir. Öyle ki Haçlı seferleri Muhyiddin İbnü’l-Arabî’nin (ö. 1240) yakın
ve Moğol istilası gibi iki büyük meydan dostu ve bu büyük sufi düşünürün başlıca
okumanın yol açtığı tüm ciddi sarsıntılara temsilcisi Sadreddin-i Konevî’nin (ö. 1274)
rağmen varlığını sürdürmeyi başaran bu babası olan Mecdüddin İshak; ilmî kişiliği,
hareket, Türkiye Selçuklularından sonra ilişkileri ve üstlendiği bürokratik görevlerle
Osmanlılarca sürdürülecek ve günümüze (şehzade hocalığı, danışmanlık, elçilik) Türkiye
değin uzanan izler bırakacaktır. 11. yüzyılın Selçukluları tarihine damgasını vurmuş bir
sonlarından itibaren Türkiye Selçuklularına simadır. Gerek bu duruma gerekse dönemin ilmî
başkentlik yapmaya başlayan Konya da ve edebî kaynaklarında kendisinden övgüyle söz
dönemin önemli ilim/irfan merkezlerinden edilmesine rağmen, soyu ve öğrenimiyle ilgili
biridir. Nitekim Sivas, Kayseri, Tokat, bilgilerimiz son derece sınırlıdır.
Malatya, Kastamonu vb. Selçuklu Mecdüddin İshak’ın Endülüslü olduğuna
Anadolusunun öne çıkan şehirlerinde olduğu dair çeşitli görüşler ileri sürülmüşse de bu
gibi, Dârülmülk Konya’da da zengin vakıflarla

121