Page 161 - Dârülmülk Konya Dergisi 2024 6. Sayı
P. 161

TÜRKİYE SELÇUKLU DEVLETİ DÖNEM’İNDE


             KONYA’DA GÖREV YAPAN DEVLET

             ADAMLARI VE MİMARİ ESERLERİ





             MUSTAFA AKKUŞ





             Türkiye Selçuklu Devletinin 1098 tarihinden   b. Muhammed Razi  olan Kadı İzzeddin
                                                                            1
             itibaren idare merkezi konumuna gelen Konya,   Muhammed aslen Rey’li olup ailesi hakkında
             Selçuklu Türkmenlerinin bölgeye iskanıyla    herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Babasının
             beraber imar edilmeye başlanmıştır. Selçuklu   adı bazı eserlerde Mahmud diye rivayet
             Devletinin Payitaht şehri olan Konya daha ilk   edilmiş olmakla birlikte bu ismin dedesinin adı
             dönemlerde Selçuklu sultanları tarafından tezyin   olduğu babasının isminin de Ahmed olduğu
             edilmeye başlanmıştır. I. Mesud döneminde    belirtilmiştir. Kadı İzzeddin’in ilim hayatı
             başlayan imar faaliyetleri I. Alaeddin Keykubad   hakkında yeterli bilgi bulunmamakla beraber
             döneminde zirveye ulaşmıştır. Selçuklunun    dönemin kaynaklarının onun ilmi ve faziletine
             Darü’l-mülk’ü olan bu şehrin imar ve ihyasında   dair övgü dolu sözler ile anması Kadı İzzeddin’in
             özellikle 13. asırdan itibaren Selçuklu emirlerinin  iyi bir eğitim aldığını göstermektedir .
                                                                                           2
             de büyük gayretleri ve katkıları olmuştur. Şehrin   Türkiye Selçuklu Devleti’nde I. Alâeddin
             çehresinin değişmesinde büyük emekleri olan   Keykubad ve II. Gıyâseddin Keyhüsrev
             birçok emir içerisinde Sahip Ata Fahreddin   döneminde kadı ve müderris olarak görevlerde
             Ali, Celaleddin Karatay, Vezir Kadı İzzeddin   bulunan Kadı İzzeddin, II. İzzeddin
             Şemseddin Altun Aba, Emir Bedreddin          Keykâvus’un ilk iktidar yıllarında bu görevlerin
             Gevhertaş, Vezir Taceddin Ahmed, Kemaleddin   yanı sıra kadıü’l-kudât gibi yüksek mevkide
             Rumtaş, Kadı Hürremşah Atabeg Fahrettin      devlet hizmetlerinde bulunmuştur. Bunların
             Aslandoğmuş, Emir Bedreddin Müslih, Kadı     yanında ifade gücünün üstünlüğü, dindarlığı
             Kalemşah ve Zeyneddin Beşare Bey gibi birçok   ve güçlü tabiatı ile sultanın itimadına mazhar
             devlet adamını zikredebiliriz.
                                                          olduğu için kendisine bazı diplomatik görevler
                                                          verilmiş, Abbâsî halifesine elçilik göreviyle
                                                                           3
                                                          vazifelendirilmiştir . Kadı İzzeddin’in II.
             1. Kadı İzzeddin Muhammed                    İzzeddin Keykâvus döneminde etki ve nüfuzu
             (ö.654/1256)                                 artmış, atabeylik ve devletin en önemli makamı
                                                                                              4
             Sanduka kitabesine göre tam künyesi          olan sahib-i divanlığa kadar yükselmiştir .
             İzzeddin Muhammed b. Ahmed b. Mahmud

             1 İbrahim Hakkı Konyalı, Âbideleri ve Kitabeleri ile Konya Tarihi, Enes Kitap Sarayı, Ankara 1997, s.150-151
             2 İbn Bibi, El Evamirü’l-Ala’iyefi’l-Umuri’l-Ala’iye (Selçuk Name), II, Çev.: Mürsel Öztürk, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1996, s.131.
             3 İbn Bibi, El Evamirü’l-Ala’iyefi’l-Umuri’l-Ala’iye (Selçuk Name), II, s.131-132; Anonim Selçukname, Tarîh-i Âli Selçuk,(ter. H.
             İbrahim Gök-Fahrettin Çoşguner), Atıf Yayınları, Ankara 2014, s.45.
             4 BOA, Evkaf-Vakfiye, Dosya 12/ 12; Şahin, “Konya Kadı İzzeddin Maristan-ı Atike ve Sultan Alaeddin Keykubat Darüşşifası”, s.105




                                                        159
   156   157   158   159   160   161   162   163   164   165   166