Page 93 - Dârülmülk Konya Dergisi 2024 6. Sayı
P. 93

SELÇUKLU’DA VAKIF KURAN,

             ŞEHİRLERİ İMAR EDEN HATUNLAR





             BEKİR ŞAHİN





             Selçuklu dönemi, Türk-İslam medeniyetinin    ekonomik hayatın canlanmasına da katkı
             önemli dönemlerinden biridir ve bu dönemde   sağlamışlardır.
             kadınların toplumsal rolü, hayırseverlik     Malazgirt Zaferi’nden sonra Anadolu’da
             faaliyetleri ile dikkat çeker. Bu dönemde    şehirlerarası ticaret yollarının artması;
             Selçuklu kadınları, vakıf ve hayratlar       yol ağları üzerinde kafilelerin güvenli bir
             aracılığıyla topluma sundukları hizmetlerle   şekilde seyahat etmesine imkân sağlayan
             sosyal, kültürel ve dini yaşamın ayrılmaz bir   hanlar ve kervansarayların yapılması,
             parçası olmuştur.
                                                          Selçuklu Devleti’nin ticarete verdiği önemle
             Selçuklu dönemi kadınları, hayırseverlikleriyle   birlikte bu alanda yakaladıkları başarıyı
             ön plana çıkmış ve çeşitli hayır eserleri inşa   da göstermektedir. Anadolu’da inşa edilen
             ettirmişlerdir. Bu eserler, camiler, medreseler,   hanlar ve kervansaraylar, insanların her türlü
             kütüphaneler hanlar, ılıcalar ve diğer sosyal   ihtiyaçlarını karşılayabileceği, adeta küçük bir
             kurumlar şeklinde ortaya çıkmıştır. Konya,   şehri andıran komplekslerdir.
             bu tür hayır faaliyetlerinin yoğun olarak
             görüldüğü önemli bir merkezdir. Selçuklu
             kadınlarının Anadolu’yu hayır eserleriyle    Yapıları İklim ve Çevre Yönünden
             donatarak adeta vatanın tapusunu çıkardıkları   Değerlendirme
             söylenebilir.
                                                          Selçuklu döneminde inşa edilen yapılar,
             Selçuklu Devleti döneminde, Anadolu’da       mimari açıdan sadece estetik kaygılarla
             yerleşik hayata geçişin hızlanmasıyla        değil, aynı zamanda bölgenin iklim ve çevre
             birlikte şehirler, cami, medrese, kütüphane   şartlarına uygun olarak tasarlanmıştır. Bu
             kervansaray ve hanlar gibi yapılarla         dönemde, özellikle Konya gibi karasal
             donatılmıştır. Bu yapılar, Selçuklu          iklimin hâkim olduğu bölgelerde inşa edilen
             medeniyetinin en belirgin unsurlarını        yapılar, iklimin zorluklarına karşı dayanıklı
             oluştururken, aynı zamanda şehirlerin        olacak şekilde planlanmış ve bu doğrultuda
             sosyoekonomik hayatını şekillendirmiştir.    çeşitli mühendislik ve mimarlık teknikleri
             Selçuklu hatunları, bu süreçte vakıflar kurarak,   kullanılmıştır. Kervansaraylar, hanlar,
             şehirlerin imarında aktif rol oynamışlardır.   camiler ve medreseler, kütüphaneler hem
             Hatunlar, sadece dini yapılar değil, ticaret   tüccarların hem de yolcuların ihtiyaçlarını
             yolları üzerinde kervansaraylar inşa ederek   karşılamak üzere, soğuk kış geceleri ve sıcak




             Hatuniye Mescidi


                                                        91
   88   89   90   91   92   93   94   95   96   97   98