Page 89 - Dârülmülk Konya Dergisi 2025 8. Sayı

türlüsünde zamanın tek yetiştirdiği Şeyh
Bedreddin Tebrîzî, her gün arkadaşların
sohbetinde bulunur ve her gece kimya ile
meşgul olurdu. Bundan vücuda getirdiği
altın ve gümüş paraları dostların fakirlerine
sarf ederdi. Meğer bir gece Mevlânâ
onun hücresine gider ve onu işe dalmış
bir halde görür. Bedreddin, Mevlânâ’nın
heybetinden donakalır. Mevlânâ, mübarek
eliyle örsü alıp onun eline verir. Bedreddin
bakar ki bu demir örs, parlak güzel bir
altın olmuş. Mevlânâ: ‘Eğer altın yapma
sanatı ile uğraşırsan böyle sanatkâr ol. Bu
şekilde altın yapma sanatı için ne örs ne
de çekiç lazımdır. Böyle şeylere aziz olan
ömrünü sarf edersen, işler tersine dönüp
hakikatler meydana çıktığı vakit, bunun
bir sahtekarlıktan başka bir şey olmadığını
anlarsın. Senin altının bakır olduğu zaman,

artık nedamet ve eseflenmen fayda vermez.
Çalış ki, bakır vücudun altın ve altının da
cevher olsun, cevherin de şunun bunun
vehmine sığmayan bir şey olsun.”

Eflâkî anlatısında, isminin önüne “Şeyh”
unvanı eklenen ve “hekîm-i bedîu’z-zemân
ve yegâne-yicihân” şeklinde övgü ifadeleriyle
anılan Bedreddin Tebrîzî’nin astronomi/
astroloji, aritmetik, geometri ve okült
ilimlerdeki becerisinin altı çizilmekte;
el-kimya fenninde ve simya sanatında
döneminin İbn Sînâ’sı (ö. 428/1037),
hikemî ilimlerde ise ikinci Sokrat ve felsefe ile tasavvufun karşılaştırılması Şeref b. Bedr et-

Eflâtun olduğu özellikle vurgulanmaktadır. şeklinde okunmaya müsait olan bu Tebrîzî imzalı istinsah
Bedreddin Tebrîzî’nin bakırdan altın kurgu, Mevlânâ’nın çeşitli kerametler kaydı. Süleymaniye
yapma uygulamaları daha ziyade Câbir b. göstermesi ve Bedreddin Tebrîzî’yi,bir Kütüphanesi,
Hayyân’ın (ö. 200/815) el-kimya yaklaşımını “sihir” olarak adlandırdığı kimyagerlikten, Ayasofya 2585, 126a
yansıtsa da madenlerin doğal özelliklerinin yani İbn Sînâ’nın yolundan vazgeçirmesi ile

birbirine dönüştürülmesi fikrine karşı tamamlanmaktadır.
çıkan İbn Sînâ’ya benzetilmesi bir hayli Bedreddin Tebrîzî’ye atıf yapılan bir diğer
ilginçtir. Mevlânâ ile İbn Sînâ’nın şahsında husus, Kubbe-i Hadrâ’nın (Mevlânâ Türbesi)

87