Page 93 - Dârülmülk Konya Dergisi 2025 8. Sayı

DÂRÜLMÜLK’ÜN ŞİFÂ KAPISI:
BEYHEKİM EKMELEDDİN’İN HAYATI,

BİLİMSEL VE KÜLTÜREL MİRASI

BEKİR ŞAHİN

Anadolu Selçuklu Devleti, XIII. yüzyılda Bunun yanı sıra
bilim, sanat ve kültür alanında altın çağını mimari alanda da izler
yaşamış, bu dönemde Konya, sadece bir bırakan Ekmeleddin,
siyasi merkez olarak değil, aynı zamanda kendi adıyla anılan
bir ilim ve kültür başkenti olarak da ön Beyhekim Mescidi
plana çıkmıştır. Dârülmülk, yani devletin gibi yapıları inşa
yönetim merkezi olarak anılan Konya, farklı ettirmiştir. Onun bu
disiplinlerde uzmanlaşmış bilim insanları, eserleri, sadece mimari
sanatçılar ve düşünürlere ev sahipliği açıdan değil, aynı
yapmış; bu isimler, Selçuklu medeniyetinin zamanda sanatsal ve
gelişmesine önemli katkılar sağlamıştır. kültürel değerleriyle de
Bu zengin entelektüel ortamda yetişen Selçuklu medeniyetinin
Beyhekim Ekmeleddin, dönemin önde gelen zenginliğini
hekimlerinden biri olarak tıp alanındaki yansıtmaktadır.
çalışmalarıyla ve kültürel faaliyetleriyle Beyhekim
dikkat çekmiştir.
Ekmeleddin’in hayatı
Asıl adı Ekmeleddin Müeyyed b. Ebî Bekr ve hatıraları, yalnızca Beyhekim Mescidi mihrabı
b. İbrâhîm el-Konevî en-Nahcuvânî et-Tabîb tıp ve mimari ile sınırlı kalmamıştır. O aynı (Berlin Müzesi)
(ö. 701/1302’den sonra) ve halk arasında zamanda Mevlânâ Celâleddin Rûmî’nin
1
“Beyhekim” olarak tanınan Ekmeleddin, doktoru ve yakın dostu olarak bilinir.
2
yalnızca bir hekim değil, aynı zamanda çok Mevlânâ ile olan bu yakın ilişki, onun
yönlü bir düşünür ve sanatsever bir kişilikti. Selçuklu düşünce dünyasındaki yerini daha
Anadolu Selçuklu Devleti’nin başkenti da pekiştirmiştir. Bu bağlamda Beyhekim
Konya’da yaşayan Beyhekim Ekmeleddin, Ekmeleddin’in hem bilimsel hem de kültürel
sarayın baştabibi olarak görev yapmış; tıp mirası, Selçuklu medeniyetinin insanlığa
bilgisini dönemin en ileri seviyesine taşımış hizmet anlayışını somut bir şekilde ortaya
ve bu alanda önemli eserler bırakmıştır. koymaktadır.

1 Cevat İzgi, “Ekmeleddin en-Nahcuvânî”,TDV İslâm Ansiklopedisi (İstanbul: TDV Yayınları, 1994), X, 548-549.
2 Elnur Nasirov, Orta Asırlarda Yaşamış Azerbaycanlı Alimler (Bakü, 2011), 186.

91