Page 122 - Dârülmülk Konya Dergisi 2023 3. Sayı

değişikliklerin dışında orijinalliğini koruyarak alçıların bezemesi sağlam kalabilen üst tarafın
günümüze kadar gelebilmişlerdir. Bunlar aynı çinilerindeki renk ve desenlerle büyük ölçüde
zamanda Selçuklu dönemini üslubunu en iyi uyum sağladığından kompozisyon bütünlüğü
şekilde yansıtan sanat ürünleridir. ve ahengi fazla bozulmamıştır. Buna karşılık
ortadaki ilâve bölümün form ve kompozisyon
düzeni son derece uyumsuz olup, kalitesiz ve
Mihrap caminin ortadaki kubbeli bölümde kirli mermere işçiliğin kabalığı da eklenince
yer almaktadır. Mihrap önü kubbesinin mozaik çininin zarafetiyle, tezat teşkil eden
altında bulunan ve yanındaki minberle çirkin bir mihrap görüntüsü ortaya çıkmıştır.
beraber organik bir bütünlük oluşturan
mihrap, aynı zamanda avlu taç kapısıyla da
aynı eksende bulunmakta ve tam karşısına Mihrap önü kubbesi (maksura) 8.40 m.
isabet etmektedir. 5.92 m. genişlik ve 7.20 çapındadır. İç kısmı ve tepesi geç dönem (19.
33
m.yi aşan yüksekliğiyle Anadolu Selçuklu çini yy.)’in özelliğini yansıtan (sıva üzerine kalem
mihraplarının da en büyük ve anıtsal örneğini işi olarak) motiflerle süslenerek yenilenmiş,
teşkil eden eser, orijinalinde tamamen “çini buna mukabil etek ve geçiş elemanlarıyla
mozaik” tekniğiyle yapılmış iken; Osmanlı bunların çini kaplamaları orijinalliğini
döneminden beri devam eden tahribatların koruyabilmiştir. Kubbe; güneyden doğrudan
neticesinde Caminin büyük ölçüde zarar kıble duvarına, diğer yönlerde ise kârgir
görmesi ile birlikte aynı akıbete maruz kalmış ayakların taşıdığı tuğla örgülü sivri kemerlere
ve alt tarafı tamamen yok olmuştur. Mihrap oturmaktadır. Kemeri taşıyan ayaklardan
önü kubbesiyle kıble duvarındaki çatlak ve dikdörtgen olan ikisi (0.65X0.95 m.), mihrap
çökmeleri gidermek için yapılan tadilatlar duvarına bitişirken, kuzeyde kalan haçvari
ve zemin güçlendirme sırasında alt kısmının plânlı kargir iki ayak ise serbest olarak
yıkılması ve çinilerinin dökülmesi üzerine yükselmektedir. Genişliği 1 m.’ye yakın olan
dönemin Konya Valisi Sururi Paşa’nın (0.95 m.) kemerlerin ayakları arasındaki açıklık
34
zamanında 1889 yılında ortasına mermerden 7.15 m.’yi bulmaktadır.
yeni bir mihrap yapılıp yıkılan diğer tarafları Mihrap ve kemerlerin hemen üstünden
da alçı ile tamamlanarak yüzeyleri eski başlayarak kubbe eteğine kadar olan ara
durumu gibi tezyîn edilmiştir. Kalıplama boşluğu dolduran elemanlar altta kare, üstte
tekniğiyle aynı ölçülerde dökümü yapılan
ise yirmi kenarlı bir kasnak oluşturarak
kubbeye geçiş teşkil ederler. Kasnakta geçiş
33 Ö.Bakırer, Onüç ve Ondördüncü Yüzyıllarda Anadolu Mihrabları, Ankara,
1976, s.141-143 ve s.273. Şekil 19’da mihrabın ölçülerini 600 m.genişlik ve elemanı olarak üçgenler kullanılmıştır. Yatay
6.90 m. yüksekliğinde vermekte. Y. Önge, “Konya Alaeddin Camii’nin Çinili ve dikey vaziyette ve genellikle meyilli olarak
Mihrabı”, Önasya, Ankara, 196, s.11-12 ve 22’de “bugünkü iç zeminden
çinili üçgen bingilerin teşkil ettiği kubbe kaidesine kadar takriben 8.00 m. düzenlenen toplam 36 adet üçgen panonun
yükselmektedir.” bilgisini verirken mihrabın (Resim 5) son buluntulara 20 tanesinin tabanı yukarıya, 16 sının ise aşağı
göre plan ve tahmini bir çizimini yapmıştır. Y. Edermir, “Konya Selçuklu
Yapılarındaki Çini Mihraplar”, Antalya 3. Selçuklu Semineri Bildirileri (10- gelecek şekilde yerleştirilmişlerdir. Köşe
11 Şubat 1989), İstanbul, 1989, s. 60-70. teşkil etmek için oluşturulan bu konumdaki
34 Z.Oral, “Konya’da Alaeddin Camii ve Türbeleri, Yapılar-Kitabeler”,
Yıllık Araştırmalar Dergisi I, Ankara, 1957, s.45-62; İ.H. Konyalı, a.g.e., üçgenlerin ölçüleri de farklılaşmakta, daha
s.314-315; M.Önder, a.g.e., s.92’de bu onarım tarihini H.1307/1891 olarak büyük olan köşedekilerden aralara doğru
vermektedir.

121