Page 87 - Dârülmülk Konya Dergisi 2024 5. Sayı

idarî işlerinde görev alan üst düzey bir
bürokrat olduğu anlaşılmaktadır. Bugünkü
6
tabirle onun, Selçuklu Devleti adına
diplomatlık görevi yapan bir memur
olduğunu söyleyebiliriz. İbnü’l-Arabî’nin,
Mecdüddin ile ikili ilişkileri sayesinde
Selçuklu sarayı nezdinde yüksek itibar
kazandığı ve sarayda önemli dostluklar
edindiği bilinir. Mecdüddin’in ölmeden önce
İbnü’l-Arabî’ye eşiyle evlenmesi konusunda
vasiyet ettiği, bunun üzerine Konevî’nin
dul annesiyle İbnü’l-Arabî’nin evlendiği
rivayet edilir. Bu sırada dokuz-on yaşlarında
olduğu anlaşılan Konevî’nin, İbnü’l-Arabî ile
vefatına kadar devam edecek ilişkilerinin bu
tarihten sonra başladığı düşünülmektedir.
Ayrıca babasının söz konusu vasiyetinin, düşünceye ait pek çok kavramsallaştırmayı XIX. yüzyılda Konya
vefatından sonra İbnü’l-Arabî’nin Konevî’yi da ilk kez Konevî’nin eserlerinde buluruz. Sarayı kalıntısı
yetiştirmesi için olduğu yönünde rivayetler Diğer bir anlatımla İbnü’l-Arabî’nin (C. Texier’den)
bulunur. Öyle ki tüm bunların ötesinde ciltlerce anlattığı meselelerin kavramsal
7
İbnü’l-Arabî’nin, Endülüs’ten Anadolu’ya takibi ve teknik biçimdeki ifadesi ilk kez
gelişinin daha en başında gemiye binerken Konevî’nin söylemlerinde karşımıza çıkar.
Konevî’yi yetiştirmek niyetiyle yola Başta Konevî’nin bu tutumla yazdığı eserleri
çıktığına dair hadiseler de aktarılmaktadır. olmak üzere daha sonra gelen takipçileri
Böyle bir olayın gerçekten gerçekleşip sayesinde İbnü’l-Arabî’nin görüşleri
gerçekleşmediğini bilmiyoruz, bilemeyiz. filozoflarla mektuplar üzerinden tartışılmış,
Fakat vakıa, en azından tarihsel olarak bu ders halkalarında okutulmuş ve entelektüel
yönde gerçekleşmiştir. mahfillerde konuşulur olmuştur. Konevî’nin
Düşünceye yaptığı katkılarına dönersek hiçbir zaman söz konusu alanlarda
Konevî, İbnü’l-Arabî’nin görece dağınık İbnü’l-Arabî’nin düşüncelerini tartışan
görüşlerini düzenli bir biçimde ele almasının takipçileriyle kendisini bir değerlendirmediği
yanında bir sistem etrafında örmüş olmasıyla görülmektedir.
dikkat çeker. Bu sistem, İbnü’l-Arabî’nin Konevî, İbnü’l-Arabî düşüncesinin yalnızca
gerçekte varlığın bir olduğu esasına dayanan açıklayıcısı değil, gerçek vârisi ve takipçisi
ve bu cümleyi kabul ettikten sonra ortada olduğunu ve teknik anlamda İbnü’l-Arabî’nin
bir çelişki olarak kalan âlemdeki çokluğu şârihi olarak nitelenemeyeceğini çeşitli
ise itibarî ve geçici bir durum olarak şekillerde söylemiştir. Fâtiha Sûresi’ni
açıklayan “vahdet-i vücûd” düşüncesidir. Bu tefsir ettiği eserde, ne şeyh diye atıf yaptığı
6 Ekrem Demirli, Sadreddin Konevî’de Bilgi ve Varlık, İstanbul: Kapı Yayınları, 2015, s. 14.
7 Ekrem Demirli, “Sadreddin Konevî”, İstanbul: TDV İslâm Ansiklopedisi, 2008, C. 35, s. 420.

85