Page 86 - Dârülmülk Konya Dergisi 2024 5. Sayı

anlamda da Tanrı-âlem irtibatı tam olarak çok kez dile getirmiştir. Bunların dışında
3
anlaşılabilir miydi? Daha açık bir şekilde ifade isim vermeden de sıklıkla İbnü’l-Arabî’nin bir
etmek gerekirse, Konevî olmasaydı İbnü’l- ifadesine veya görüşüne atıfta bulunmuştur.
Arabî; İbnü’l-Arabî olmasaydı da Konevî Fakat ilginçtir ki İbnü’l-Arabî’nin Konevî’ye
anlaşılırlığından bir şey kaybeder miydi? Bu doğrudan ya da dolaylı olarak en küçük bir
soruya İbnü’l-Arabî’nin eserlerinde pek çok atıf yaptığını söylemek güçtür.
defa işaret ettiği bir karşılaşmanın cevabına Esasen İbnü’l-Arabî ve Konevî arasındaki
atıfla yanıt vermek belki sorunu ortaya ilişki, babasıyla İbnü’l-Arabî’nin çok eskiye
koymayı bir ölçüde kolaylaştırabilir: “Evet dayalı dostluğuna dayanır. Kaynaklar henüz
ama hayır.” Evet, bir ölçüde anlaşılabilirdi. Konevî doğmadan önce İbnü’l-Arabî ile
Fakat kanıtlarıyla ve ayrıntılarıyla ortaya Konevî’nin babası Mecdüddin İshak er-Rûmî
koyma konusunda eksiklikle mâlul olması (ö. 618/1221) arasında sıkı bir muhabbetin
nedeniyle hiçbir zaman tam olarak olduğundan bahseder. Sarayda hocalık
anlaşılamayacağından hemen peşinden yapmasının yanı sıra Selçuklu Devleti adına
“hayır” diye cevap verilebilir ki bilindiği gibi elçilik görevlerine sahip olduğu bilinen
bir kez hayır dedikten sonra söz konusu Mecdüddin İshak ile İbnü’l-Arabî, Mekke’de
“evet” ancak kelime mânasının korunması tanışmış, Mecdüddin’in daveti üzerine Şam
gibi çok dar bir anlamla düşüncedeki yerini ve ardından Urfa ve Diyarbakır üzerinden
muhafaza edecektir. Malatya’ya gelmiştir. Bu dönemden itibaren

Aynı zamanda dirsek temasında bulunmuş onlar arasında güçlü bir dostluk oluşmuştur.
bu iki ismin birbirinin anlaşılırlığına yaptığı Mecdüddin, Konya’ya gittiğinde İbnü’l-
katkının bir benzerini İslâm düşüncesinde Arabî de onunla birlikte buraya gitmiş, bir
birbirine yapan başka iki düşünür süre vakit geçirmişlerdir. İbnü’l-Arabî’nin
4
gösterilebilir mi? Elbette bu konuda bazı Konevî’nin babasından “çocukluk arkadaşım”
isimlerden bahsetmek mümkün olsa da bu diye bahsettiği aktarımlar da vardır. Her
ilişkilerde genellikle iki farklı mekân ve iki rivayet, onlar arasında Konevî’den önce
zaman diliminde yaşamış düşünürlerden sıkı bir ilişki olduğu hususunu doğrular. Bu
5
söz edilebilir. İbnü’l-Arabî ve Konevî’nin bağlamda babasının Konevî’ye bıraktığı en
ise yakın bir ilişkiye sahip olduğunu büyük miraslardan biri olarak bu dostluk
bilmekteyiz. Konevî eserlerinde, İbnü’l- zikredilebilir.
Arabî’den “şeyhim”, “kâmil-imam şeyhimiz”, Konevî’nin babası Mecdüddin İshak’ın sûfî
“kâmillerin imamı”, “imamların imamı” olmasının yanında Anadolu Selçukluları’nın
şeklinde bahsederek ona olan bağlılığını pek

3 Sadreddin Konevî, Fusûsu’l-Hikem’in Sırları (Fükûk fî esrâri müstenidâti hikemi’l-fusûs), çev. Ekrem Demirli, İstanbul: Kapı Yayıncılık,
2014, s. 9; Sadreddin Konevî, Sadreddin Konevî ile Nasirüddinet-Tûsî Arasında Mektuplaşmalar (Mürâselât beyne Sadriddîn Konevî ve Nasî-
riddîn et-Tûsî), çev. Ekrem Demirli, İstanbul: Kapı Yayıncılık, 2014, s. 49, 219. Konevî’nin İbnü’l-Arabî hakkındaki söz konusu hitap şekli,
eserlerindeki başka örneklerle çoğaltılabilir.
4 Feyza Ketenci, Nebevî Vârisler: İbnü’l-Arabî, İstanbul: Siyer Yayınları, 2023, s. 65-66.
5 Mehmet Ali Hacıgökmen, “Mecdüddin İshak”, Ankara: TDV İslâm Ansiklopedisi, 2019, C. EK-2, s. 210.

84