Page 150 - Dârülmülk Konya Dergisi 2024 5. Sayı

2. Devlet adamları On beş sene Moğol siyasetini destekleyen
Pervâne, aleyhte faaliyette bulununca Van
a. Muîneddin Pervâne (Süleyman Aladağ’da 676/1277 yılında Abaga Han’ın
b. Ali b. Muhammed) adamları tarafından idam edilmiş, ölümü

1262-1277 arasında on beş yıllık döneme Anadolu’da büyük buhranlara sebep
damgasını vuran vezir Pervâne, Selçuklu olmuştur. Selçuklu tarihçileri 1243 yılında
devlet adamları arasında önemli bir vuku bulan Kösedağ bozgununu nasıl bütün
şahsiyetti. Âdetâ bir sultan gibi davranırdı. felaketlerin başı saymışlarsa, bundan 34 yıl
Alimleri ve şeyhleri korur, meclislerinde sonra 1277’de Abaga Han’ın başta Muîneddin
bulunurdu. Tokat’ta Fahreddin-i Irâkî için Pervâne olmak üzere birçok devlet ve
bir zâviye, Kayseri’dede Kutbeddin-i Şîrâzî din adamını öldürmesini veya vatanlarını
için bir medrese yaptırmıştı. terkedip Suriye’ye sığınmak zorunda
bırakmasını da o derece unutulmayan acı bir
Pervâne devleti idare ederken ilim ve hatıra kabul ederler. 47
tasavvuf erbabıyla yakından ilgilenirdi.
Bu çerçevede zaman zaman Konevî’nin Nitekim Eflâkî, Mevlânâ’nın ölümünden
zâviyesine gelerek vaazlarını dinler, Câmiu’l- sonraki dönemi şöyle tasvir etmiştir: 48
usûl derslerine katılırdı. Şerefine sık sık İnsanlar arasında safvet izleri ve vefalı
ziyafetler verir, onun sohbet toplantılarında dostlar kalmadı. Sultanların ve nazlı
daima baş köşede oturup irşatlarından emirlerin talihlerinin tahtı Moğollar’ın ayağı
faydalanmaya çalışırdı. Mevlânâ’ya karşı altında çiğnendi. Servetler mahvoldu, başlar
da büyük saygı ve sevgisi vardı. Onunla kesildi. Medreseler, hankâhlar misafirhaneye
dostluğu ileri derecedeydi. Konevî’nin döndü. Yeryüzünden bereket kalktı.
talebelerinden Fahreddin el-Irâkî ile Zalimlerin karanlığı âlemin üzerine çöktü ve
Müeyyideddin el-Cendî’yi desteklemiştir. 45 dünya birbirine girdi.
Öğüt isteyen Pervâne’ye Mevlânâ “Kur’an’ı
ezberlediğini duydum.” demişti. “Evet”
demesi üzerine “Şeyh Sadreddin’den
(Konevî) de Câmiu’l-usûl okuyormuşsun.”
demiş. Bunu da tasdik etmesi üzerine: b. Germiyanlı Seyfeddin Alişîr b.
“Allah ile Peygamber’in sözünü Yakub
dinlemedikten ve halka zulmettikten sonra Germiyan aşireti 1241’de Baba İshak
ben sana ne diyeyim, benim sözümü mü hareketinin bastırılmasından sonra Kütahya
dinleyeceksin?”diyerek onu insaflı olmaya ve çevresine yerleşmiştir. Kılınçarslan’ın
davet etmiştir. 46 emirlerinden Yakub oğlu Seyfeddin Alişîr

45 Yardımcı olduğu alim ve kadılar için bk. Turan, a.g.e., s. 524. Pervâne hakkında geniş bilgi için bk. Muharrem Kesik, “Muînüddin
Süleyman Pervâne”, DİA, İstanbul 2006, XXXI, 91-93.
46 Gölpınarlı, a.g.e., s. 222; krş. Eflâkî, a.g.e., I, 177.
47 Bilgi için bk. Turan, a.g.e., s. 554-557; Ceran, a.g.e., s. 97-99.
48 Eflâkî, a.g.e., II, 19.

148