Page 111 - Dârülmülk Konya Dergisi 2025 7. Sayı

Urmevî, insanın başkalarına karşı saygılı davrandığında
aslında kendisine saygı göstermiş olacağını ve bu nedenle
de insanların saygısının kazanılacağına yönelik düşüncenin

çocuklara telkin edilmesini önerir. Binaenaleyh çocuklara
saygı mevzusunun önemi açıklanırken zikredilen argümanın

öğüt olarak verilmesi de faydalı bulunmaktadır.

meselenin ehemmiyeti ortaya konmaktadır. Zernûcî’nin sabırla ilgili yaklaşımının Urmevî
10
İbn Sahnûn’un eğitime dair görüşlerinden ile benzer olduğu görülmektedir. 12
etkilenerek Âdâbu’l-muallimîn’i bir nevi şerh (III) Üçüncü edep giyim kuşam hakkındadır.
eden Kâbisî ise tam adı Risâletü’l-Mufassala li Erkek çocuklara bilhassa ipek ve sırmalı
ahvâli’l-müteallimîn ve ahkâmi’l-muallimîn ve’l- tarzda pahalı elbiseler giydirmemek
müteallimîn adlı eserinde Kur’an öğretimiyle gerektiğini ifade eden müellif bu türden
ilgili açıklamalarda bulunmaktadır. Hatta elbiselerin kadınlara ait olduğunu ve erkek
bu meseleyi tek bir cihetten ele almayıp çocuklar için kendi cinsiyetlerine uygun
“Kur’an’ın fazileti, Kur’an’ı öğrenen ve kıyafetler tercih edilmesinin doğru olacağını
öğretenin fazileti, Kur’an’ı öğrendikten tavsiye etmektedir. Tûsî de Urmevî gibi
sonra unutan kimsenin durumu, Kur’an’ı çocukları pahalı ve gösterişli kıyafetler
ezberlemenin ve tekrar etmenin önemi” gibi giymeye özendirmeyip daha sade bir yaşam
muhtelif yönlerde değerlendirmektedir. 11
tarzı benimsemelerini önermektedir. 13
Urmevî’den sonraki dönemde yaşamış (IV) Dördüncü edep, saygı meselesidir.
olan Burhâneddin Zernûcî’nin, öğretim Bu hususla ilgili olarak çocuğun, anne ve
metotlarını sistematik biçimde ele aldığı babası başta olmak üzere hocasına, üstadına
Ta‘lîmü’l-müteallim adlı eseri de eğitim ve kendisinden yaşça büyük olan herkese
alanındaki müstakil eserlerdendir. Zernûcî, karşı saygılı olmasının aşılanması elzem
eserinin üçüncü bölümünde talebenin sahip görülmektedir. Urmevî, insanın başkalarına
olması gereken vasıflardan bahsederken derse karşı saygılı davrandığında aslında kendisine
ve hocaya karşı sabırlı olunması gerektiğini saygı göstermiş olacağını ve bu nedenle de
belirtmektedir. Bu hususla ilgili olarak insanların saygısının kazanılacağına yönelik
“Şecaat, bir an sabredebilmektir” sözünü aktaran
düşüncenin çocuklara telkin edilmesini

10 Bkz. İbn Sahnûn, Eğitim ve Öğretimin Esasları (Âdâbu’l-Muallimîn), çev. M. Faruk Bayraktar (İstanbul: Marmara Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1996), 39-42.
11 Bkz. Kâbisî, İslâmda Öğretmen ve Öğrenci Meselelerine Dair Geniş Risale (ar-Risalatu’l-Mufassala li Ahvali’l-Muta‘allimin
Wa Ahkami’l-Mu‘allimin Wa’l-Muta‘allimin), çev. Süleyman Ateş ve Hıfzırrahman R. Öymen (Ankara: Ankara Üniversitesi İlâhiyat
Fakültesi Yayınları, 1966), 20-26.
12 Bkz. Burhâneddin Zernûcî, Ta‘lîmü’l-müte‘allimtarîku’t-teallüm(Kahire: Mektebetü’l-Kur’ân, 1986), 45-51.
13 Tûsî, Ahlâk-ı Nâsırî, 220.

109