Page 117 - Dârülmülk Konya Dergisi 2025 8. Sayı

nüfuz etmesini ortadan kaldırır. Işının
aynadan yansıması onun sertliğinden dolayı
olmaz zira yansımaya konu olan diğer nesne
olan su sert değildir; bu sebeple yansımanın
asıl sebebi pürüzsüzlüktür. Düz ve parlak
yüzeye sahip her cisimde -pürüzlü de olsa-
yansıma gerçekleşir; ancak nesnenin küçük
ya da büyük olmasına, tuz ya da billur
gibi yoğun bir yüzeye sahip olmasına göre
değişkenlik gösterebilir.

Sonuç

Urmevî Metâliu’l-envâr’da Fahreddin
Râzî’den itibaren tahkik dönemi eserlerinde Kaynakça Metâliu’l-envâr,
yer alan görme konularını, keyfiyetler ve Demir, Osman. Göz ve Tanrı: Kâdî Abdülcebbâr’ın Ayasofya 2488, diğer
idrakler bahsinde incelemiş; ışık, renk, Rüyetullah Teorisinde Optik, Bursa: Emin Yayınları, 2019. bir sayfa
gölge, yansıma, şaşılık, doğrudan görme, Ebü’l-Hasen Eş‘arî. Makâlâtü’l-İslâmiyyîn ve’htilâfi’l-
illüzyon gibi bahislere dair fikir beyan musallîn, tsh. Hellmut Ritter, Wiesbaden: Franz
etmiştir. O, eleştirel bir yaklaşımla mevcut Steiner Verlag, 1963.
teorileri gözden geçirmiş, görmenin, göz, Fahreddin Râzî. el-Mebâhisü’l-meşrikıyye fi ‘ilmi’l-
nesne ve ortamadair şartlarını dikkate ilâhiyyât ve’t-tabȋ‘iyyât, thk. Muhammed Mu’tasım
alsa da bunları mutlak hale getirmemiştir. Billâh, Beyrut: Dârü’l-Kitâb el-Arabȋ, 1990.
Lübâbü’l-erbaîn’in rüyet bahsiyle mukayese Kâdî Abdülcebbâr. el-Muğnî fî ebvâbi’t-tevhîd ve’l-adl,
edildiğinde Metâli’nin bu kısımlarının dini (Rü’yetü’l-Bârî) thk. Muhammed Mustafa Hilmî-Ebü’l-
referansları oldukça azdır, bilimsel bir Vefâ al-Ğaymî, mür. İbrâhim Medkûr, Kâhire: ed-
çerçeve içinde kalmaya çalışmıştır. Buna Dârü’l-Mısriyye, 1963.
göre görmede esas olan cismin rengi ile Nesefî. Tebsıratü’l-edille fȋ usȗlü’d-dȋn, thk. Hüseyin Atay,
kendinden parlak olan güneşin ışığıdır; ışık Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1993.
renklerin görülmesini sağladığı gibi havanın Sirâceddin Urmevî. Lübâbü’l-erbaîn fı usûlüddîn, thk.
Muhammed Yusuf İdris, Kâhire: el-Asleyn, 2016.
görme özelliği kazanmasını da sağlar ve bu
muhteva göze ulaştığında göz görme özelliği Sirâceddin Urmevî. Metâliu’l-envâr, thk. Hasan
Akkanat, Ankara Üniversitesi, Doktora tezi, 2006
kazanır. Bu şekliyle onun görmede nesneyi
merkeze alan ve ondan yansıyan ışığın
görmeye sebep olduğunu benimseyen bir
yaklaşım içinde olduğu düşünülebilir.

115