Page 21 - Dârülmülk Konya Dergisi 2025 8. Sayı

“Konya... Oğuzların ilk hakiki sükûnete kavuştuğu
şehir. Bursa’ya varan menzil, İstanbul’a akan ırmak.

Davud Kayserî’nin su içtiği pınar, Molla Fenârî’nin feyz
aldığı kaynak, Şeyh Gâlib’in mirî malı, Dede Efendi’nin

nağmelerini devşirdiği hayali. Uluğ Keykubad’ın karargâhı;

akıl ve adaletin nizam-ı âleme dönüştüğü, bilgi ve eylemin
buluştuğu ilk yer [idi]. Oğuzlar ‘bağdaş kurup’ Konya’yı

kurdular; çünkü “şehir kurmak, bağdaş kurmaktı”.

Konevî nisbeli âlimler söz konusu kitabı kaleme aldı. Daha çok İbn Rabva diye
olduğunda akla gelen ilk isim tanınan Nasîruddin Konevî (ö. 1386) Şam’da
genelde Sadreddin Konevî oluyor. doğdu; dil bilimleri, hem furû-i fıkh hem
Bahsettiğiniz fikri terkip ve dilin de usûl-i fıkıh ile özellikle ferâiz alanlarında
dolaşımında önemli rol üstlenen ve uzmanlaştı; daha çok fıkıh alanında eser
özellikle nazari ilimlerde Konevî verdi. Cemâleddin Konevî (ö. 1369) İbnu’s-
nisbesiyle öne çıkan başka isimler var Sarrâc diye bilindi; Hanefî kâdilkudâtı bir
mıdır? müderris olarak furû-i fıkh, usûl-i fıkh, hadis
ve kelam alanlarında çalışmalar yaptı. Hasan
Bu çerçevede, bahusus 1300-1400 yılları Konevî (ö. 1374) ise Kahire’de fakih-müderris
arası, yukarıda oldukça kısa özetlenen olarak hayat sürdü. Hemşerilerinden farklı
terkibi ve dili temessül eden Konevî nisbeli olarak Şâfiî olan Muhammed Konevî (ö.
âlimler ve ârifler, Anadolu ile Dımeşk-Kâhire 1357) daha çok fıkıh usulü sahasında tanındı.
hattında ‘itikad-ilim-irfan’ birlikteliğinin Özellik, ünlü dilbilimci ve fakih İbn
tecessüm ettiği bu bakış-açısını Hâcib’in (ö. 1249) Gazzâlî’nin el-Mustasfâ ve
yaygınlaştırdılar. İbrahim Konevî, Alâuddin Seyfeddin Âmidî’nin el-İhkâm’ını dikkate
Konevî, Muhammed Konevî, Nasîruddin alarak telif ettiği Muntehâ’s-sûl ve’l-emel fî
Konevî, Cemâleddin Konevî, Hasan Konevî ilmeyyi’l-usûl ve’l-cedel adlı eseri üzerine bir
ve Şemseddin Konevî gibi dilci, mantıkçı, Şerh kaleme aldı.
fakih, mütekellim, sûfî ve dahi müderris
olan bu âlim ve ârifler İslam coğrafyasının Konevî nisbeli bu âlimlerden özellikle iki
Maşrığından Mağribine değin etki edecek tanesi oldukça dikkat çekicidir. Bunlardan
bir etkinlik içine girdiler. Mantıkçı, fakih ve birincisi Şemseddin Konevî’dir (ö. 1386).
müfessir İbrahim Konevî (ö. 1322), Hanefî Hem Hanefî fakihi hem de bir zahit olan
bakış-açısını dikkate alarak 6 ciltlik bir fıkıh Şemseddin Konevî, Konya’daki temel

19