Page 52 - Dârülmülk Konya Dergisi 2025 8. Sayı

sahiptir. Hükümdarlar ise sıradan insanlara görülen sembollerin neye karşılık geldiği ile
nazaran bu konuda daha güçlü motivasyonlara ilgili irili ufaklı çok sayıda eser yazılmıştır.
sahiptirler. Birçok kültürde ve tabiî ki, İslami Rüya yorumu ilmine karşı duyulan ilgi,
gelenekte dünyayı ya da bir ülkeyi bütünüyle hemen hemen bütün entelektüel çevrelere
etkileyecek büyük çaplı ve önemli olayların, yayılmıştır. Bundan dolayı rüya tabirine
yeni ve güçlü hanedanlıkların yükselişinin dair eserler, tek bir dünya görüşüne bağlı
ve dünyayı devrim ve fetihlerle sarsacak yorum teorisinin ürünü değillerdir. Aksine
şahsiyetlerin doğumunun çoğu zaman rüyalar önümüzde farklı dünya görüşleri ve farklı ilmî
aracılığıyla önceden haber verildiği düşünülür. geleneklere mensup yazarların farklı yorum
Bunlara ek olarak birçok hükümdar ya da ve rüya teorileri bağlamında ürettikleri geniş
hanedan hükmetme erkini metafizik bir bir literatür vardır. Yorum teorileri, rüyanın
kaynağa dayandırma eğilimindedir. Küresel mahiyeti, doğası rüyaların anlamları vb. gibi
ya da ülkesel çapta büyük olayların önceden rüya ile alakalı meseleleri birbirinden oldukça
bilinmesini sağlaması ve hükümdarlık erkinin farklı şekilde açıklarlar. Bu açıdan rüya
tespitinde önemli yardımcı unsurlardan biri yorum edebiyatı üç büyük ana teori etrafında
olması dolayısıyla en bilge hükümdarların teşekkül etmiştir. Bunların ilki kuşkusuz
bile kararlarını güçlü bir şekilde etkilediğine ki, İslam rüya yorumculuğunun ana rahmi
inanılan rüya gibi bir olgunun, dikkatleri diyebileceğimiz dinî-şer’î yorum teorisidir.
üzerine çekmesi ve bu alanın uzmanlarına Bu teori din âlimleri ve özellikle de Ehl-i
ihtiyaç duyulması ve bu sanatın geliştirilerek Hadis geleneği mensupları tercih etmişlerdir.
bunu yapacak olanların teşvik edilip Hadis kaynaklarında rüyalar ile ilgili çok
ödüllendirilmesi şaşırtıcı değildir. Bu nedenle, sayıda hadisin rivayet edilmesi, rüyanın
tıpkı Babil ve Asur yöneticilerinin yanındaki öncelikli olarak hadis âlimleri ve diğer dinî
Keldani bilginler veya Makedonyalı Büyük ilim disiplinlerine mensup âlimler nezdinde
İskender’in Telmessoslu kâhini Aristander dikkat çeken bir olgu olmasına ve mahiyetinin
örneğinde olduğu gibi rüya tabircilerinin tartışılmasına yol açmıştır. Bunların rüya
başta halifeler olmak üzere Müslüman hakkındaki görüşleri büyük ölçüde dinî
hükümdarların saraylarında büyük itibar nasslar ekseninde şekillenir. Bu yorum
gördükleri kesindir. teorisine göre rüya, Allah tarafından uyanık

Bütün bu saiklerin etkisiyle toplumun her kişinin kalbinde olduğu gibi, uykudaki kişinin
kesiminin ilgisine mazhar olan rüya yorumu kalbinde yaratılan ve geçmişte gerçekleşmiş
pratiği, siyasetin de desteğiyle beraber İslam yahut ileride gerçekleşecek şeyler için işaret
ilim geleneğinde kendisine yer bulmuş ve olan suretlerdir. Rüyadaki suretler Allah
ilmu’t-ta‘bîr, ilmu’t-ta‘bîri’r-ru’yâ, ilmu’r- tarafından uyuyan kişiye gösterilmektedir.
ru’yâ, ilmu’l-ibâra gibi adlarla anılan bir bilim Bununla beraber insanlar bunlardaki hikmet
olarak onurlandırılmış ve kısa süre içerisinde ve esrarı tam olarak anlamaktan âcizdirler.
rüyanın tanımı, doğası, rüyaların türleri, İnsanların uykuda gördükleri suretler menâm
rüya görenlerin kısımları, rüyanın vakitleri, olarak isimlendirilirler. Ancak menâmın hepsi
yorumun ana ilkeleri, yorumcunun ve yorum rüya olarak adlandırılmaz. Bunun nedeni
talep edenin yapması gerekenler ve rüyada aslında bu geleneğin rüya tasnifiyle ilgilidir.

50